Cumartesi Anneleri/İnsanları, gözaltında kaybedilen ve katledilen yakınlarının akıbetini sormak ve faillerin yargılanması talebiyle eylemlerinin 1045’inci haftasında Galatasaray Meydanı’nda bir araya geldi. Bu haftaki eylemlerinde, 1 Nisan 1996 yılında İstanbul’da gözaltına alındıktan sonra kaybettirilen Talat Türkoğlu’nun akıbetini sorarak faillerinin yargılanmasını istedi.
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şube Eşbaşkanı Gülseren Yoleri’nin okuduğu basın açıklamasında, ilk olarak gösteri ve toplanma hakkının anayasal hak olduğu vurgulanarak, gösteri ve toplanma hakkına yapılan saldırıların son bulunması çağrısı yapıldı.
Yoleri, 45 yaşındaki Türkoğlu’nun, İstanbul’un Avcılar ilçesinde yaşadığını ve sosyalist bir kimliğe sahip olduğunu belirtti. Türkoğlu’nun 29 Mart 1996’da annesini ziyaret etmek için Edirne’ye gittiğini belirten Yoleri, “1 Nisan 1996 tarihinde İstanbul’daki evine dönmek üzere yola çıkan Türkoğlu’ndan bir daha haber alınamadı. Türkoğlu Ailesi, İnsan Hakları Derneği ve Uluslararası Af Örgütü’nün tüm girişimleri sonuçsuz kaldı. Resmi makamlar, Talat Türkoğlu’nun gözaltına alınmadığını ve nerede olduğunu bilmediklerini söyledi” dedi.
Konuya dair itirafçı beyanlarının da olduğunu belirten Yoleri, “1997 yılında JİTEM mensubu Kasım Açık’ın yaptığı itiraflar basına yansıdı. Talat’ın eşkâlini, kullandığı saati, giysi ve ayakkabılarını, cüzdan bilgilerini ayrıntılarıyla veren Kasım Açık; onun Edirne yakınlarında bulunan Çadırkent’te polisler, askerler ve itirafçılardan oluşan bir ekip tarafından sorgulandığını, işkenceyle öldürüldüğünü ve bedeninin Meriç Nehri’ne atıldığını söyledi. Bu beyanlar üzerine Türkoğlu Ailesi, avukatları aracılığıyla ek bir soruşturma yapılması için savcılığa başvurdu. Ancak savcılık, etkin bir soruşturma yürütmeden ‘kovuşturma yapılmasına yer olmadığına’ karar verdi” diye konuştu.
Davanın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşındığını anımsatan Yoleri, “Türkiye’nin etkili bir soruşturma yapmadığı ve Talat Türkoğlu’nun yaşama hakkını koruma yükümlülüğünü yerine getirmediği gerekçesiyle mahkûm oldu. AİHM’in Türkiye’yi mahkûm etmesinin ardından, dosyayı başından beri takip eden İHD avukatı Gülizar Tuncer, Edirne Savcılığı’na dilekçe ile başvurarak AİHM’in verdiği mahkûmiyet kararı gereği soruşturmanın derinleştirilerek sürdürülmesini talep etti. Ancak Edirne Savcılığı, zamanaşımı süresinin dolduğu gerekçesiyle ‘kovuşturma yapılmasına yer olmadığına’ karar verdi. Bu karara yapılan itiraz başvurusu da reddedildi. Aile, 18 Ağustos 2016 tarihinde Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Anayasa Mahkemesi ise 2020 yılında başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verdi. Aile, kararın icrası için tekrar AİHM’e başvurdu. Kısacası, Talat Türkoğlu’nun gözaltında kaybedilmesi ile ilgili iç hukukta tüm başvuru yolları denenmesine rağmen, evrensel hukuka aykırı bir biçimde zamanaşımı devreye sokularak dosya kapatıldı” diye kaydetti.
Erdoğan’a çağrı
Yoleri son olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan’a seslenerek şu ifadeleri kullandı: “Kayıp yakınlarının ‘Gözaltına alınan sevdiklerimize ne oldu?’ sorusunun muhatabı 23 yıldır siz ve iktidarınızdır. Zira gözaltında kaybetmelerde, sadece olayın gerçekleştiği dönemdeki iktidarları değil, aynı zamanda sonraki iktidarları da kapsayan bir sorumluluk zinciri vardır. Kayıp yakınlarına etkili ve ulaşılabilir iç hukuk yolları sağlama ve seslerini duyurma çabalarını destekleme sorumluluğunuzu yerine getirin. Kaç yıl geçerse geçsin, Talat Türkoğlu ve diğer tüm kayıplarımız için adalet istemekten, devletin evrensel hukuk normları içinde hareket etmek zorunda olduğunu hatırlatmaktan vazgeçmeyeceğiz.”
