Hücre tipi hapishanelere geçmeyi reddeden yüzlerce siyasi tutsağın ölüm orucuna girdiği 19 Aralık 2000 yılında, ‘Hayata Dönüş Operasyonu’ adı altında 30 siyasi tutsak katledilmiş, çok sayıda tutsak da yaralanmıştı. Anayasa Mahkemesi’nin (AYM), 19 Aralık 2000’de başlayan ”Hayata Dönüş” adlı operasyonunda Ümraniye Hapishanesi’nde yaralanan tutsak Özgür Sağlam ile ilgili gerekçeli kararını açıkladı.
AYM, hapishanede yaralanan hükümlü Özgür Sağlam’ın yaşam hakkıyla bağlantılı olarak etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
Birgün’de yer alan habere göre, hapishanede dört gün süren operasyon sırasında, beş mahkûm, bir kolluk görevlisi ve bir gardiyan öldürüldü.
Olaya ilişkin Üsküdar Cumhuriyet Başsavcılığı’nda 2004’te 267 jandarma görevlisi hakkında soruşturma başlattı. 2019’da İstanbul Anadolu 6’ncı Ağır Ceza Mahkemesi’nde 6 sanık hakkında dava açıldı.
Dava sanıkların ölmesi nedeniyle düşerken diğer sanıklar yönünden ise zamanaşımına uğratıldı, faili belli olmayacak şekilde kasten öldürme suçlarından da beraatlarına karar verildi.
Operasyon sırasında şarapnelle yaralandıktan sonra sol gözünü kalıcı olarak kaybeden Özgür Sağlam, avukatı Several Ballıkaya aracılığıyla Yüksek Mahkeme’ye başvurdu.
AYM, Hayata Dönüş Operasyonu sırasında Ümraniye Cezaevi’nde yaralanan hükümlü Özgür Sağlam’ın yaşam hakkıyla bağlantılı olarak etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine karar verirken ihlalin ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasını kararlaştırdı.
AYM’nin dün Resmi Gazete’de yayınlanan gerekçeli kararında, Sağlam’ın hangi koşullarda yaralandığına ilişkin açıklama yapma zorunluluğunun devlete ait olduğuna dikkat çekti ve bunun ceza yargılamasıyla ortaya konamadığı değerlendirmesini yaptı.
AYM, beraatla biten ceza yargılamasında, Özgür Sağlam’ın güvenlik güçlerine eşya fırlatmasının, güvenlik güçlerinin silah kullanımını gerektirecek ölçüde olduğunu kanıtlayamadığını ifade etti.
Öte yandan Özgür Sağlam, 2011’de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) de başvurdu.
AİHM ateşli silah kullanımının ‘mutlaka gerekli olarak değerlendirilemeyeceğine’ hükmetti ve yaşam hakkının ihlal edildiğine, Sağlam’a 25 bin euro manevi tazminat ödenmesine karar verdi.
