Maraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremin ardından AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, 10 ilde 3 ay boyunca etkili olacak olan Olağanüstü Hal (OHAL) ilan etti. OHAL kararı, Meclis Genel Kurulunda görüşülmeye başlandı.
İYİ Parti Grup Başkanvekili Müsavvat Dervişoğlu, yakıcı ve yıkıcı tablonun sorumlusunun devlet idaresi ve kamu noksanlığı olduğunu belirterek, “Afeti bu denli vahim ve acıklı kılan bir diğer neden deprem sonrası afet yönetimindeki beceriksizlik. Ulaşım, sağlık böylesine çökmemeliydi. Eğer burada temel meselemiz TSK’nın bölgeye sevk edilmesi ise bu yetki hali hazırda mevcuttur. OHAL sadece hak ve özgürlüklerin askıya alınmasına imkân veren bir düzenlemedir. Madem cumhurbaşkanlığı geniş yetki ile birlikte iktidara hızlı karar alma mekanizması sağlamıştır, iktidar hangi yetkiden yoksundur ki kendisine yeni yetkiler tanınmasını istemektedir. Cumhurbaşkanının kararnamelerle kişi hak ve hürriyetlerini sınırlaması söz konusudur. OHAL’in ilanı halinde belediyelere ait karar alma yetkisinin valiliklere devri söz konusudur. Bugün bize düşen vatandaşlarımızı karşı karşıya kaldığımız bu facianın yıkıcı etkilerinden kurtarmaktır. Koordinasyonsuzluk, yetersizlik eksiklerin ikmali bakımından kısa bir süre OHAL’e ihtiyaç varsa, bir aylık OHAL’e evet diyeceğimizi bildirdik. Bu önerimiz reddedildi. Mevcut durumda ihtiyacımız olan OHAL değil, afet yönetimidir” diye konuştu.
CHP grubu adından Bülent Tezcan, mevcut Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde tüm yetkilerin Cumhurbaşkanında toplandığını belirterek, “Deprem sabahı Afet bölgesi ilan etmek mümkündü ama olmadı. Salı günü bölge Afet bölgesi ilan edildi. Ardından OHAL ilan edildi. Kaybettiğimiz vatandaşların canını kurtaramayan OHAL şimdi neyi kurtaracak. Neden bu yetkiyi istiyorsunuz. Bu organizasyonluk, bu başarısız beceriksiz tutum nasıl anlatılır. Askeri göndermek için OHAL’e gerek yok. Canı kurtaramayan OHAL’in neyi kurtaracağını sormak görevimiz. Mevcut kanunlarla her şeyi yapabilirsiniz. OHAL’in size vereceği tek yetki temel hak ve özgürlükleri kısıtlamak” diye konuştu.
CHP’li Muharrem Erkek, şunları söyledi: “OHAL etmek için hiçbir haklı gerekçeniz yok. Bu sistemde neyi yapmak istiyorsunuz da yapamıyorsunuz? Cumhurbaşkanlığı kararıyla yapamayacağınız ne var? Her türlü yetki elinizde ama siz gelip bu meclisten OHAL talep ediyorsunuz. Bu büyük bir aciziyetin savunması” dedi.
OHAL Kanunu yöneticilere ayrıca şu tedbirleri alma imkanı sağlar:
-Bölgenin belirli yerlerinde yerleşimi yasaklamak, belirli yerleşim yerlerine girişi ve buralardan çıkışı sınırlamak, belli yerleşim yerlerini boşaltmak veya başka yerlere nakletmek,
-Resmi ve özel her derecedeki öğretim ve eğitim kurumlarında öğrenime ara vermek ve öğrenci yurtlarını süreli veya süresiz olarak kapatmak.
-Gazino, lokanta, birahane, meyhane, lokal, taverna, diskotek, bar, dansing, sinema, tiyatro ve benzeri eğlence yerleri, oyun salonları, otel, motel, kamping, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerini denetlemek ve bunların açılma ve kapanma zamanını tayin etmek, sınırlamak, gerektiğinde kapatmak ve bu yerleri olağanüstü halin icaplarına göre kullanmak.
-Bölgede olağanüstü hal hizmetlerinin yürütülmesi ile görevli
personelin yıllık izinlerini sınırlamak veya kaldırmak.
-Bölge sınırları içerisindeki tüm haberleşme araç ve gereçlerinden
yararlanmak ve gerektiğinde bu amaçla geçici olarak bunlara el
koymak.
-Tehlike arz eden binaları yıkmak; sağlığı tehdit ettiği tespit olunan taşınır ve taşınmaz mallar ile sağlığa zararlı gıda maddelerini ve mahsullerini imha etmek.
-Gerekli görülen zaruri ihtiyaç maddelerinin dağıtımını düzenlemek.
-Halkın beslenmesi, ısınması, temizliği ve aydınlanması için
gerekli gıda madde ve eşyalarla her türlü yakıtın, sağlığın
korunmasında, tedavide ve tıpta kullanılan ilaç, kimyevi madde,
alet ve diğer şeylerin, inşaat, sanayi, ulaşım ve tarımda
kullanılan eşya ve maddelerin, kamu için gerekli diğer mal, eşya,
araç, gereç ve her türlü maddelerin imali, satımı, dağıtımı,
depolanması ve ticareti konularında gerekli tedbirleri almak, bu
yerlere gerektiğinde el koymak, kontrol etmek ve bu malları
satıştan kaçınan, saklayan, kaçıran, fazla fiyatla satan, imalatını
durduran veya yavaşlatanlar hakkında fiilin işleniş şekli veya
niteliği de nazara alınarak işyeri bulunduğu mahal için hayati önem
taşımadığı takdirde işyerini kapatmak,
-Kara, deniz ve hava trafik düzenine ilişkin tedbirleri almak,
ulaştırma araçlarının bölgeye giriş ve çıkışlarını kayıtlamak veya
yasaklamak.
YAYINLARA CEZALAR
-Olağanüstü hal ilan edilen yerlerde bölge valisi veya il valisi tarafından alınan tedbirlere aykırı hareket edenler, emirleri dinlemeyenler veya istekleri yerine getirmeyenler veya kimliklerine dair kasten gerçeğe aykırı bilgi verenler veya bilgi vermekten çekinenler, fiilleri başka bir suç oluştursa bile ayrıca üç aya kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar.
-Özel maksatla kamunun telaş ve heyecanını doğuracak şekilde asılsız, mübalağalı havadis ve haber yayan veya nakledenler, fiilleri başka bir suç oluştursa bile ayrıca üç aydan bir yıla kadar hapis ve beş bin liradan az olmamak üzere ağır para cezasıyla cezalandırılırlar. Eğer fiil, fail tarafından bir yabancı ile anlaşma sonucu işlenmiş ise hapis cezası bir yıldan ve ağır para cezası otuz bin liradan aşağı olamaz. Bu suçlar basın ve yayın organları vasıtasıyla işlenirse fail ve mesulleri hakkında verilecek cezalar bir misli artırılır.
-Devlet Memurları Kanunu kapsamına giren bütün personele OHAL kanunu uyarınca verilen görevleri yapmamaları veya savsaklamaları veya alınan tedbirlere uymamaları halinde, tabi oldukları disiplin mevzuatında bu fiillerin disiplin cezasını gerektirip gerektirmediğine bakılmaksızın, durumun ağırlığını dikkate alarak uyarma, kınama ve aylıktan kesme disiplin cezalarını doğrudan doğruya vermeye ve uygulamaya yetkilidirler.
OHAL, HDP, CHP ve İYİ Parti’nin itirazına rağmen kabul edilerek, yürürlüğe girdi.
